ورق رنگی چیست؟
- faraztg
- مطالب فنی
- بازدید: 3392
ورق گالوانيزه رنگی ورقی ست كه با يك لايه رنگ كوره ای (الكترو استاتيك) پوشانده ميشود.
رنگ الکترو استاتیک ورق گالوانیزه را در مقابل خوردگی بیش از قبل مقاوم كرده، آن را برای استفاده در ميحط های بسیار خورنده ، اسیدی و قلیایی و با رطوبت بالا مناسبتر ميكند. همچنین برای بعضی مصارف، ظاهر زيبایی به آن ميبخشد.
پوشش اين رنگ از 15 ميكرون با بالا (بسته به نوع مصرف) میتواند متغیر باشد .
كاربرد ورقهای گالوانيزه رنگی
- صنعت ساختمان مانند سقف کاذب. نمای خارجی ساختمان، نماهای دكوراتيو
- سقف و بدنه ی انبارها و کارگاه ها.
- صنایع فلزی مانند کابینت.
- ساندويج پانل برای پوشش سقف و دیوار، سقف شيروانی.
- لوازم خانگی مانند بدنه يخچال، ماشين لباسشويی اجاق گاز وآبگرمكن.
- بدنه ی کیسهای کامپیوتر
- صنعت حمل و نقل مثل ساخت كانتينرها.
- در سرد خانه ها
- در بدنه دیگ های بخار و ماشین آلات صنعتی.
- اين فولاد پوششدار رنگی با نام تجاری ورق پیش رنگ نيز شناخته ميشود.
روش تولید:
الف) در ابتدا كلاف گالوانيزه وارد خط تولید شده و به یکی از این دو صورت، چربی زدايی ميشود:
1-چربی گیری بصورت سرد یا الکتریکی
این روش به دلیل وقت گیر بودن و ضعف کیفیت، مطرح نمی باشد . درروش الکتریکی، حجم سرمایه گذاری اولیه بسیار زیاد است و همچنین با توجه به مصرف الکترولیت ها ،مقرون به صرفه و اقتصادی نیست .
2-شستشوی گرم با مواد قلیایی
به صورت غوطه وری و پاششی است. این روش به دلیل کم هزینه بودن، سرمایه گذاری اولیه کم و… در صنایع فلزی بیشتر مورد توجه است و امروزه در صنایع قطعه سازی هم متداول می باشد .
ب) پس از چربي زدايی ورق گالوانیزه را با آب گرم شسته و با دميدن هوای گرم خشك میکنند، سپس براي بالا بردن مقاومت آن در برابر خوردگی و همچنین افزايش چسبندگی رنگ به آن و همچنین جلوگیری از پوسته شدن رنگ پس از فرايند فرم دهی، آن را كروماته میکنند، در مرحله بعد رنگ اوليه یا پرايمر،که از جنس پلی استر، یا اپکسی است روی ورق قرار ميگيرد. بعد با عبور آن از کوره، پخته و طی فرایندی سرد میشود. طی این عملیات لایه ای از رنگ پرایمر بر سطح ورق ایجاد می شود.که همان آستر است.
سپس رنگ نهایی روی سطح بالایی ورق، (Top Coat) که از جنس پلی-استر، اپکسی، پلی اورتان، پلی وینیل ایدین فلوئوراید ، آکریلیک و یا پلی آمید میباشد قرار میگیرد . و در سطح زیرین (Back Coat) هم رنگی از جنس اپکسی با قابلیت فرم-پذیری بالا پاشيده ميشود. در نهایت عملیات پخت روی رنگ انجام می گردد.
گاهي با استفاده از (Laminator) ،فیلم محافظی از جنس PET و PVC روی سطح بالايی ورق را ميپوشانند .
در صورت استفاده از رنگهايی از جنس پلاستیسول با ضخامت بالا بر سطح رویی ورق، می توان با کمک فرايندي که بعد از کوره پخت رنگ نهایی انجام میشود ، بافتهای سطحی خاصی مانند
- چرمی شکل
- کتانی
- گرانیتی
را ايجاد كرد.
گاهی با استفاده از فرایند دیگری به نام (Stripable) لایه ای محافظ بر روی سطح ورق رنگی قرار ميدهند . لایه مذکور قبل از مصرف جدا ميشود . این لایه همان نایلون معمولا آبی رنگی است که روی ورقهای استنلس استیل برای محافظت از آن قرار میدهند.
در انتها ورق وارد آزمايشگاه كنترل كيفيت شده و پس ازبرسي دقيق تاييدشده و بسته بندي ميگردد.
رنگ الکترو استاتیک چیست؟
همانطور كه ميدانيم پوشش رنگی ورق گالوانيزه که در مودر آن توضیحاتی داده شد، رنگ كوره ای الكترو استاتيك ميباشد . این پوشش برای اولین بار در دهه ی 1950به عنوان پوششی نوین وارد بازارشد. در اينجا نحوه پوشش آن را روی ورق گالوانیزه بطور خلاصه توضیح ميدهيم :
رنگ کوره ای پودری الکتروا ستاتیک متشکل است از ذرات ریز و خشک رزین. این ذرات خشك دارای بار مثبت هستند. پودر رزین که حاوی رنگدانه های مورد نظر تولید کننده است، بر روی سطح مورد نظر پاشيده ميشود ، همانطور که اشاره شد ذرات ریز رزین حاوی شارژ الکترواستاتیکی می باشند، زمانی که ذرات رزین به قطعه کار پاشش می شود ، به سطح فلز می چسبند. این به خاطر اینست که قطعه کار به زمین وصل شده است (یعنی بار منفی دارد) در نتیجه ذرات را مثل آهن ربا به خود جذب می کند و رنگ به تمامی سطح ورق می چسبد . هدر رفتن رنگ در اين حالت كمتر از 10% است . ذرات چسبیده به سطح فلز ، در کوره های صنعتی مخصوص پخته می شوند . رزین ذوب شده، در سطح فلز همجوش شده و ایجاد سطحی یکدست ، ضخیم و مقاوم می کند. نتیجه کار سطحی زیبا و براق با مقاومتی بسیار عالی در مقابل مواد شیمیایی ، خراش و پوسته شدن و سه برابر مقاوم تر از رنگ های پایه حلال می باشد.
رنگ مایع پایه حلال، می تواند تحت تاثیر شرایط آب و هوایی مثل دما و رطوبت قرار گرفته و نتیجه کار،محصولی با کیفیت پایین تر است. علاوه بر شرایط جوی ، مهارت نقاش نیز تاثیر مستقیم در کیفیت اتمام كار خواهد داشت. از آنجایی که رنگ پودری از طریق بارداری الکترواستاتیکی به قطعه کار می چسبد ، بدست آوردن یک سطح یک دست و با کیفیت بالا در هر شرایط جوی ممکن می باشد . این روش علاوه بر مزایای ذکر شده با محيط زيست هم سازگار تر است.
- ورق ها ی گالوانيزه رنگی با فرم های مختلف به مصرف میرسند :
- ورق گالوانیزه رنگی با فرم سینوسی یا کرکره شیروانی.
- ورق گالوانیزه رنگی با فرم ذوزنقه.
- ورق گالوانیزه رنگی طرح سفال پالرمو.
- ورق گالوانیزه رنگی طرح سفال ژنوا.
- ورق گالوانیزه رنگی طرح شادولاین.
- ورق گالوانیزه رنگی فرم تیزه.
- ورق گالوانیزه رنگی فرم و برش شده به صورت آبرو شیروانی.
.
تست پوشش ورق گالوانیزه به روش ساده
1- قطعه ای ورق گالوانیزه را با حلا ل هاي آلي تميز و با الكل شستشو دهید و پس از خشك شدن كامل، آنرا وزن نمایید.
2- با غوطه ور كردن قطعه در داخل محلول اسيد كلريدريك با چگالي 19/1 (در درجه حرارت اتاق )، سطح قطعه را از پوشش روي پاك کنید .
(توقف متصاعد شدن حبابهاي گاز نشان دهنده پايان كار مي باشد).
3- پس از شستشو و خشك كردن ، قطعه را دوباره وزن کنید.
4- با تقسيم اختلاف وزن بر مساحت سطح قطعه، وزن پوشش بدست خواهد آمد .
که با واحد گرم بر متر مربع بیان میشود .
به عنوان مثال:
اگر ابعاد نمونه مورد آزمایش ما یک متر در یک متر (یک متر مربع) ، و اختلاف وزن بدست آمده 100گرم باشد
کوتینک نمونه ورق 100 گرم بر متر مربع/یا Z100 میباشد.
خوردگي ورق گالوانیزه
خوردگي پوشش (ورق گالوانیزه ) را بايستي متناسب با محيطی بررسي نمود که ورق در آنجا قرار است استفاده شود:
1- محيط روستايی
در محيط هاي روستايی و كوهستانی به علت فقدان مواد خورنده و گازها، فعل و انفعالات شیمیایی زیادی روی پوشش ورق انجام نمیشود، در نتیجه :
(عمر پوشش در اين گونه محيط ها طولاني تر از محيط هاي صنعتي و نيمه صنعتي مي باشد).
2- محيط دريايي
در محيط هاي دريايی، پوشش روی توسط نمكهای موجود در هوا خورده می شود و چون
مواد عامل خوردگی، در آب به مقدار ناچيزی حل میشوند، ميزان خوردگی به آن شدت كه
تصور مي رود نمی باشد.
ضمناً مقداری از نمكهای منيزيم در اين نوع محيط ها وجود دارد كه با روی تركيب، و باعث كاهش ميزان خوردگی روی مي شود .
(عمر پوشش در اين محيط كمتر از محيط روستايي است).
3- صنعتی و شهری
در محيط های صنعتی وشهری بزرگ، هواي آلوده حاوی تركيبات مختلف سولفور است كه با
رطوبت هوا لایه مقاوم كربنات روی را به سولفات و سولفيت روی تبديل میکند .
که توسط آب باران به آسانی شسته شده و سپس سطح جديدی از پوشش روی، ظاهر می گردد.
دوباره همین فعل و انفعالات صورت گرفته و سيكل تكرار می شود تا پس از مدتی تمام سطح خورده شود.
(خوردگی درهوای سولفوردار شهری و صنعتی خيلی بيشتر از هوای روستايی و دريايی است).
دلایل ایجاد شوره در پوشش گالوانیزه (white rust)
بر خلاف تصور خیلی از افراد، فلز روی تمایل زیادی به خوردگی و از دست دادن الکترون نسبت به فلز آهن دارد. در راستای تمایل به الکترون دهی زیاد، فلز روی قابلیت واکنش شیمیایی با مواد اطراف خود را دارد. چنانچه حفاظت سطحی خوبی از محصولات گالوانیزه نشود و این محصولات در مجاورت محیط های با هوای مرطوب راکد قرار گیرند:
عنصر روی یا همان پوشش گالوانیزه با رطوبت محیط واکنش نشان داده و به هیدروکسید روی تبدیل می شود. هیدروکسید روی حالت پودری و به رنگ سفید می باشد که روی سطح محصول گالوانیزه به شکل شوره ظاهر می شود.
این لکه ها معمولاً بر روی قطعاتی که به تازگی گالوانیزه شده و براق هستند و مخصوصاً در نواحی حساس مانند درزهای بین ورق های گالوانیزه که به صورت چسبیده به هم وجود دارند و یا در نبشی هایی که به هم چسبیده باشند و در معرض آب باران یا شبنم قرار داشته باشند، مشاهده می شود. این امر در مکان هایی که به سهولت خشک نمی شوند، بیشتر رخ می دهد.
راه های پیشگیری از شوره در قطعات گالوانیزه
بهترین راه پیشگیری از لکه های سفید، این است که از تماس آب و هرگونه رطوبت با قطعات تازه گالوانیزه شده، پیشگیری نماییم. این امر در هنگام نگهداری قطعات در انبار یا حمل آن ها باید رعایت شود. قطعات می بایست به گونه ای چیده شوند که آب بتواند به راحتی بر روی آن ها جاری و تخلیه شود و تمامی سطوح به خوبی در معرض جریان هوا قرار بگیرند.
باید توجه داشت که:
حداکثر زمان انبارداری برای محصولات گالوانیزه شش ماه می باشد.
نحوه از بین بردن شوره به روش شیمیایی
لایه های شوره (سفیدک) درصورتی که تجمع زیاد یا متوسطی بر قطعه داشته باشند، می بایست از بین بروند. در غیراینصورت، وجود این محصولات به مقدار زیاد، مانع تشکیل لایه قلیایی کربنات روی در سطح قطعات گالوانیزه در نواحی آسیب دیده می شوند. شوره را در مواردی که کم باشد می توان توسط برس زدن با محلولی که حاوی ۵ درصد دی کرومات سدیم یا پتاسیم باشد که ۰/۱ درصد اسید سولفوریک غلیظ به آن افزوده شده است، زدوده شود. این عمل توسط یک برس نرم انجام شده و پس از اینکه محلول فوق الذکر حدود ۳۰ ثانیه بر سطح قطعات باقی ماند، آن را کاملاً با آب شسته و خشک می نماییم.

کاربرد و مصارف ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه نوعی از ورق های فلزی است و آهنی است که با روی پوشانده می شود و حتی در صورت ایجاد شکستگی در پوشش آن در برابر زنگ زدگی محفوظ می ماند. ورق گالوانیزه در ساخت لوله بخاری ،شیروانی منزل،کانال کولر و لوله های آب و کابینت آشپزخانه و ساخت بسیاری از لوازم دیگرکاربرد دارد و به طور کلی از این ورق در جایی که احتمال خوردگی آهن و خسارت وجود دارد استفاده می شود.
به آلیاژهای آهنی که تا 1.5 درصد کربن دارند و با فلزهای دیگر ترکیب می شوند فولاد می گویند.درصد کربن موجود در فولا و فلز های موجود در فولاد و عملیات حرارتی انجام شده بر روی فولاد خواص فولاد را مشخص می کند.ورق گالوانیزه در کارخانه به دو صورت فابریک و رول فرم تولید می شود.وزن ورق های گالوانیزه رول فرم به ضخامت و عرض ورق ها بستگی دارد و اغلب بین 5 تا 7 تن است.
ضخامت پوشش های گالوانیزه را استاندارد های متفاوتی تعیین می کند که مهم ترین فاکتورهای تعیین کننده ضخامت این ورق ها عبارتند از:
-زمان غوطه وری در حمام و نرخ خارج کردن از حمام
-شرایط سطحی ورق
-ترکیب شیمیایی فولاد قبل از گالوانیزه
-کار سردی که قبل از گالوانیزه روی فولاد انجام شده
-نرخ سرد کردن فولا
-فرآیند گالوانیزه
مهم ترین فاکتوری که ظاهر و ضخامت ورق گالوانیزه را تحت تاثیر قرار می دهد مقدار فسفر و سیلیکون موجود در فولاد است.برای رنگی کردن ورق های گالوانیزه عمل رنگ پاشی در کوره های رنگ پاشی انجام می شود و در رنگ های متنوعی تولید می شوند و از این ورق های گالوانیزه رنگی در سقف کانکس و سالن ها استفاده می شود.
ورق های گالوانیزه در صنایع مختلف کاربرد دارد.از جمله کاربرد های ورق گالوانیزه عبارتند از:صنعت حمل و نقل و صنعت اتومبیل،صنعت کشاورزی،کارخانجات،عمران و ساختمان،سیستم های تصفیه هوا،صنعت الکترونیک،ساخت بشکه ها و تانک های ذخیره،بدنه کاروان ها،پانل های ساندویچی،صنایع لوله و صنایع کاغذ،مصارف خانگی ،قفسه ها و کابینت ها ،کابل ها و کانال ها،یخچال ها،تابلوهای تبلیغاتی و تابلوهای راهنمایی و ...
برای تولید ورق های گالوانیزه طی پروسه ای تمام سطح ورق سرد را با روی می پوشانند تا مقاومت ورق را در برابر زنگ زدگی بالا ببرند.پوشش روی که روی سطح ورق نشانده می شود با تشکیل پیوند متالوژیکی بین زیر لایه و پوشش از ورق محافظت می کند و یا برای محافظت از زیر لایه خود را فدا می کند.هر چه روی استفاده شده در سطح ورق بیشتر باشد مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی بییشتر می شود.
در گالوانیزه کردن ورق اگر اقدامات تکمیلی مثل آند های اضافی و پوشش هایی رنگی حفظ شود گالوانیزه ورق ها می تواند تا چند دهه حفظ شود.در سراسر جهان کارخانه های زیادی برای گالوانیزه وجود دارد و محصولات زیادی گالوانیزه می شوند و از جمله مواردی که گالوانیزه می شوند عبارتند از راه پله ها و چهارچوب های ساختمان ها،بالکن،استخر ،نردبان،مبلمان های خیابانی و بسیاری از موارد دیگر.برای ساخت قاب گالوانیزه برای برخی ساختمان ها ی قاب گالوانیزه ،از گالوانیزه گرم فولاد استفاده می شود.
گالوانیزه کردن ورق های فولاد به چند روش انجام می شود.گالوانیزه کردن به روش غوطه وری گرم قدیمی ترین روش برای گالوانیزه کردن فولاد است که فولاد را در برابر خوردگی محافظت می کند و پوشش گالوانیزه با روش غوطه وری گرم بسیار سخت تر از روش های دیگر است و مقاومت بیشتری دارد و به همین دلیل طول عمر گالوانیزه فولاد با این روش بسیار بیشتر از روش های دیگر است.همان طور که گفتیم ورق گالوانیزه در صنایع مختلف کاربرد دارد ،این ورق در صنعت نفت و پالایشگاه نیز کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می گیرد.